Line Huizenga-Onnekes, Vierhuizen (Ulrum) 1883-1956 Ten Boer

Eilina Johanna Onnekes  trouwde in 1909 met een landbouwer, Jan Hendrik Huizenga en het paar vestigde zich in Ten Boer. Zij richtte er een afdeling Vrouwenkiesrecht op. Line had interesse in traditionele gebruiken van het Groningse platteland. Zo kwam haar een schriftje onder ogen met verhalen van een huisnaaister, Trijntje Soldaats uit 1800, die zijn in 1928 in druk uitgaf. Andere publicaties volgden. Achter de erenaam ‘folkloriste’ schuilt een manier van onderzoek die haast wetenschappelijk te noemen is, maar soms ook neigt naar spirituele volkskunde.

In 1983 kregen Joke en Jan Peter Verhave van een zoon van Line een koffer vol brieven en aantekeningen over knipwerk in beheer. Die had naast haar sterfbed gestaan in 1956. Daaruit bleek, dat zij kort na de oorlog geboeid was geraakt door knipwerk en onderzoek is gaan doen. Ze begon een samenwerking met Wiecher Tj. Lever, toen een beginnend knipper en verzamelaar in Muntendam. Beiden hadden ze eenzelfde benadering: ze bezochten mensen die knipwerk bezaten of maakten, schreven erover, onder andere in het tijdschrift Hobby en gaven voordrachten. Ze wisselden hun gegevens en het plan groeide voor een gezamenlijk boek; Lever heeft een geknipt ontwerp voor de omslag gemaakt met de titel Knipkunst, Oud en Nieuw. Maar ze waren toch heel verschillende persoonlijkheden, de een welgesteld en breed ontwikkeld, de ander eenvoudiger en selfmade. Op religieus gebied was Lever streng en stellig, en dat botste met de veel bredere en tolerante gedachtewereld van Line. Ook hun visie op wat volkskunst is verschilde nogal. Zo is het gezamenlijk boekproject gestopt, maar ze bleven elkaar schrijven. Line is verder gegaan en in de koffer vonden we een stapel dicht getypte papieren: een manuscript voor een boek over de geschiedenis van het knippen. De titel was Juweeltjes van Knipkunst. Het bleek een schatkamer vol met tot dan toe ongekende gegevens over knippers en hun werk, van de zeventiende tot de twintigste eeuw: resultaat van jaren van origineel onderzoek. Het was toen al duidelijk dat veel details achterhaald waren en van publicatie werd afgezien. De Verhaves hebben heel veel gegevens kunnen verwerken in de boeken Geknipt! (2008) en Het scherp van de snede (2023).

Lines speurwerk naar volksverhalen en knipsels wordt in onze tijd, met aandacht voor bijzondere vrouwen in een mannenwereld, zó gewaardeerd dat zij binnenkort het onderwerp wordt van een proefschrift aan de Universiteit van Groningen. En vanwege het belang voor de geschiedschrijving van de knipkunst is het originele manuscript digitaal openbaar gemaakt.

Diny Hooyman-Janssen, Arnhem 1928-2019 Arnhem

Diny werd in 1979 een leerling van de knipster Suus Houtman in Arnhem. Samen met anderen stichtte ze een knipkring. Bij de oprichting van de Vereniging in 1983 had ze een organiserende rol; later ook bij de landelijke contactdag 1988 in Arnhem en bij tentoonstellingen in de regio.

Ze maakte grote knipsels op A4 formaat, vaak met dieren of planten, al of niet in symmetrische opstelling.

Jacob Harttung, ? ?-1777 Amsterdam

Hij was ongehuwd. Van hem is een werkstuk bekend met zijn naam en jaar 1767 (achternaam in spiegelbeeld), met engelen en bloemen en Bijbelse verhalen: de twee verspieders met een reuze druiventros, Abraham die Izaak zal offeren en Tobias met vis en engel Rafael.

Sjoerd Douwes van der Heide

Oenkerk 1876-1959 Oenkerk, Tietjerksteradeel

Knipte een eenvoudig Adam en Eva tafereel in 1901, uit blauw papier. Sjoerd was als arbeider in 1900 getrouwd met Sijke Eetzes Oostenbrug, naaister; hij knipte voor zijn schoonmoeder Trijntje Gurbes Wijnterp (TGW 1901). Het knipseltje werd gevonden in het bijbeltje van Trijntje (1845-1914). Sijke overleed, 47 jaar oud, in 1924 tot groot verdriet van haar man en zoon. Sjoerd hertrouwde in 1929 met weduwe Dirkje Laverman.

Jan Huijszoon (verschillende schrijfwijzen, o.a. Huisson in 1868),  Colijnsplaat 1799-1870 Goes.

Een man die zijn brood verdiende als “plaatsnijder”. Zijn werkgebied was de provincie Zeeland, waar hij met een mars op zijn rug, met vrouw en kinderen door de provincie trok. Hij stond alom bekend als Jan de Prentenknipper. ‘s Winters maakte hij kleine bijbelleggertjes en grotere Bijbelse en huwelijks prenten. Ook dorpsgezichten, monumentale huizen en hofstedes. Hij kleurde zijn prenten met waterverf in. De inkleuring en intekening zijn soms nog beeldender dan het snijwerk zelf. Hij gebruikte een veelheid aan symbolen die op een niet altijd begrijpelijke manier samenhingen.

Jacob van Huyssen,  overleden 1688, Leiden
Hij was kleermaker. Maakte Gezichten in Amsterdam en op het Y, “op de manier van Joanna Koerten”. Zijn werk werd zeer geroemd. Genoemd in de Catalogus van de schilderijen van verzamelaar Jan Pekstok 1792 (Kramm, Van der Aa).

Stephanus Hordijk, Delfshaven 1760-1840, Delfshaven
Steven werd de knippende “kommandeur op ’s Rijks Marinewerf” genoemd. Op een tentoonstelling van “Oudheden en Merkwaardigheden”  te Delft in 1863 werd een knipsel op fluweel en een keurig gesneden bloemstuk getoond (catalogus # 2244). In de beschrijving van zijn boedel zijn 33 schilderijen geknipt en ongeknipt vermeld, die werden getaxeerd op twee gulden. Hordijk trouwde 1) 1787 Christina Spiering, 2) 1802 Maria Vreudiger.

N. Hopman,
Maakte een zeilschip op een rede 1867. Mogelijk was hij Nicolaas Hopman (1794-1870), schilder, restaurator van schilderijen Rijksmuseum en Oranjezaal Huis ten Bosch en conservator Mauritshuis.