Dit jaar is koningin Beatrix 25 jaar aan de regering. Het Huis van Oranje is altijd in ere geweest, zowel in tijden van voorspoed als in tegenspoed. En knippers hebben daar het hunne aan bijgdragen.
Joke Verhave knipte in 1983 het profiel van Beatrix, in een groot stuk voor het Zuiderzee Museum, omdat toen de koningin het nieuwe openluchtmuseum opende. Het werd in opdracht van de directeur van het Arnhemse Openluchtmuseum gemaakt, als geschenk voor het Enkhuizer museum.

Ter gelegenheid van het 50‑jarig jubileum van koningin Wilhelmina maakte Frans ter Gast in 1948 een boekje ‘Appeltjes van Oranje’. Door alle TV‑beelden rond prins Bernhard kozen we het verloofde stel Juliana en Bernhard in een snelle automobiel. Wat niet op TV te zien was, maar wat we met de knipper wel vermoedden, was de aanwezigheid van Amor op de achterbank.

Grappig is ook de jonge Willemientje, die aardrijkskundeles kreeg van Miss Winter.

En van haar moeder, koningin Emma, knipte Ter Gast een mooi portret, met haar mutsje van kant.

Toen haar voorgangster, koningin Sophie, in 1877 overleed, knipte J.L. Hilzer een ‘Bewijs van Rouwbeklag’ uit geel sitspapier, ‘eerbiedig aangeboden aan zijne Majesteit Willem III Koning der Nederlanden van Hoogst derzelfs Doorluchtige Gemalin op den 3. Junij 1877 door Zijne Majesteits getrouwe onderdaan’. Deze en andere, wat hoogdravende Oranje-gezinde teksten zijn bewaard in spiegelbeeld, waarbij op de achterzijde alles netjes is voorgetekend.

Kennelijk heeft de knipper de teksten dubbel geknipt en het ‘goede’ deel vanuit zijn woonplaats Terneuzen aan koning Willem III gestuurd.

Neeltje Prijs in het Noord‑Hollandse Wijde‑Wormer maakte enorme stukken met knip-appliqué, waaronder de Doortocht van Koning Willem II door Wijde-Wormer en door Purmerend in 1842. Ze maakte ze jaren later, in 1845 en 1848. Een feest om naar te kijken!

De domineeszoon Hendrik Wilhelm Kuyper uit Noordwolde knipte voor koning Willem II en koningin Anna Paulowna eenvoudige stukjes met bloemen en plantmotieven, met hun geboortedata.

Een eenvoudig hartje, met ‘Viva Oranje 1815’ herinnert aan de nieuwe koning Willem de Eerste, na het vertrek van de Fransen

Later verstoutte Ary ter Gant uit het Noord‑Hollandse Winkel zich om een van zijn tekstprenten ‘Liefde en Eendragt’ in 1840 aan de oude koning Willem I te sturen. Waarschijnlijk hoopte hij op een beloning. Die kreeg hij ook: 25 gulden, een vorstelijk gebaar, maar wel met de opmerking:
‘…als wordende soortgelijke voortbrengselen niet meer aangenomen…’

Stadhouder Willem V en zijn echtgenote en nicht, prinses Wilhelmina van Pruisen met hun gezin zijn afgebeeld door de Duitse silhouetteur Carl Theodor Köhler in 1787. Eigenlijk is dit geen knipsel maar een achterglas schildering.

Het Oranjegezin verbleef toen enige tijd te Nijmegen, weg van de Patriottisch gezinde Staten in Den Haag.

In kasteel Sypesteyn, Nieuw Loosdrecht, hangt een groot portretknipsel van de erfstadhouder prins Willem IV Carel Hendrik Friso en zijn echtgenote prinses Anna van Hannover, omringd door de wapens van de Zeven Verenigde Nederlanden door Justus van Maurik.

Stadhouder prins Willem III, koning van Engeland werd door Johanna Koerten uitgebeeld, in vol ornaat, met de voor haar zo karakteristieke techniek van de gravure-imitatie, waar het licht doorheen kon spelen.

De allereerste Oranje, Willem de Zwijger, de Vader des Vaderlands, werd vermoord in 1584. Waarschijnlijk is dit anonieme knipsel in de 19^de eeuw ontstaan toen er, net als nu, een periode was dat men opnieuw interesse kreeg in de vaderlandse geschiedenis.

In elke tijd was er wel een reden om de regerende Oranjevorst met of zonder echtgenoot, een Oranjetekst of een Oranjeboom af te beelden. De knippers en silhouetteurs waren heel divers van kunstzinnigheid, maar ook de Oranjes waren heel verschillend en niet allemaal even krachtige leidersfiguren. Toch is de Oranjefamilie steeds een punt van herkenning in onze geschiedenis geweest. Per slot van rekening zijn zij ook goede knippers, van linten!

Joke en Jan Peter Verhave