Gescheurd en geknipt door Marianna van Tuinen
Schatgravers zijn wij. Gouddelvers…
Je gaat naar de supermarkt en ontdekt een ‘vriendin’. Je moet naar Enkhuizen en ziet hoe kleurrijk Nederland er bijligt met zijn bollenvelden. Je bent soms uren onderweg en juist dan kun je van de prachtige, steeds wisselende luchten genieten, de weidevogels… Je loopt ‘s morgens je tuin in en die is anders dan gisteren. Knop en bloem hebben elkaar afgewisseld, die ene struik gaat toch bloeien. Het regent nu, de balsempopulier geurt…
afb. 1, Marianna van Tuinen, De schat van Bwem-de-Leeuw
Een paar jaar geleden is het een drukte bij de boekentafel op de Contactdag in Den Haag. Lastig om erbij te komen en rustig te kunnen kijken. Reikhalzend probeer ik nieuwe uitgaven te ontdekken, als ik op mijn schouder getikt word. “Mag ik me even voorstellen: Marianna van Tuinen en u bent van de redactie?” Op de grote, volle boekentafel liggen inderdaad nieuwe boeken; kinderboeken, geïllustreerd met knipwerk van Marianna van Tuinen. Je doet, kijkt, en weet niet dat je aan het schatgraven bent. Gouddeeltjes duiken op!
afb. 2, Marianna van Tuinen, Ka-het-schubdier, Zoé-de-civekat en de witte rupsen
Het is voor het eerst dat Marianna de Contactdag bezoekt, zij is ook geen lid van onze vereniging en noemt zichzelf geen knipster maar illustrator. Na de middelbare school volgde zij de opleiding Publiciteitsvormgeving aan de Academie voor Beeldende Kunsten ‘Minerva’ in Groningen. Voor haar eindexamen maakte zij een prentenhoek in de collagetechniek. Dit is haar specialiteit gebleven. Zij bekeek in München in de Internationale Jugend Bibliotheek twee maanden lang kinderboeken uit de hele wereld en besloot in het vervolg prentenboeken te maken.
afb. 3, Marianna van Tuinen, Ongko-de-giraf en Djakas-de-kameel
Voor de collages gebruikt zij alle mogelijke soorten papier en karton: sitspapier, papier uit tijdschriften, Japans papier, kado- en pakpapier, papier dat zij betekent of beschildert. Ook een boek van haar briefpapier was prachtig door haar geaquarelleerd.
Soms scheurt zij, soms knipt zij, afhankelijk van wat bij het onderwerp past. In het boek ‘De Kleine Giraf’ heeft zij alles wat met dieren en het bos te maken heeft gescheurd, en alles wat met de stad te maken heeft, geknipt. Zo heeft zij de keuze voor scheuren of knippen functioneel gemaakt.
Het boek ‘Koeloe Schildpad’ is alleen geknipt omdat zij zó beter het ‘Afrikaanse’ effect er uit kon laten komen.
afb. 4, Marianna van Tuinen, Alapega-het-konijn en het witte pak
Rond haar boeken richt zij ook exposities in, zoals bijvoorbeeld bij Koeloe Schildpad. Daar laat zij vrij werk zien, geïnspireerd door de boekillustraties. Daarnaast probeert zij van haar boeken, ook van ongepubliceerd werk, in samenwerking met een uitgeverij en twee audiovisuele bedrijven, films voor jonge kinderen tot stand te brengen.
Haar ondernemingen gaan steeds door en de resultaten variëren in positieve vooruitzichten en negatieve mededelingen. Hoewel dat veel inspanning vraagt is het tegelijk ook zeer fascinerend. Een grote Japanse uitgever heeft belangstelling voor haar werk en zij probeert rechten te verkopen aan Engeland en Amerika. Zij is benieuwd wat, en óf er iets uitkomt. Wie niet waagt, wie niet wint.
afb. 5, Marianna van Tuinen, De kracht van Openg-de-haas
Behalve wat er nog in de steigers staat, heeft Marianna nu, wat de illustraties betreft, een respectabele lijst van gepubliceerde boeken op haar naam staan. Ook exposeert zij regelmatig en is bezig een geknipt boek te maken zónder tekst, zodat zij zoveel mogelijk de emoties in de knipsels kan leggen; universeel, zodat het internationaal verkoopbaar is.
Zonder voorop gezet plan is zij begonnen met portretten te maken van gescheurd en geknipt papier. Hiervoor is wel interesse in de galeriewereld maar tot nu toe heeft zij daarover geen zekerheid. Het blijft aftasten. Ze verrassen de kijker, dat is wél zeker. Zoals haar nieuwjaarswens mij verraste: Een ‘geknipt’ doorkijkje op het jaar 1999, al was ook dat gescheurd! Je kijkt, dóór een gescheurd rond gat van een paar centimeter in een dubbelgevouwen kaart, én een veelkleurig dubbel-’portret’ met in elkaar verstrengelde weelderige haardossen gedrapeerd om het jaartal 1999. Als de kaart dicht is zie je alleen 1999 staan en boven het gat puntjes dus, in de betekenis van: “vul zelf maar in”.
afb. 6, Marianna van Tuinen, Bruiloft van Openg-de-haas met schubdier-Ka
Behalve al het bovenstaande maakt Marianna van Tuinen ook ex-librissen. Niet zo verwonderlijk in het verlengde van haar kinderboeken en de andere activiteiten.
Zij leest met belangstelling de Knip-Pers, die er volgens haar “overdonderend” uitziet. Zij noemt zich zelf een ‘vreemdganger’ onder ons: “Het is zo anders wat ik doe, maar aan de andere kant: het blijft papier en ik bewonder de verscheidenheid aan knipwerk in de Knip-Pers”.
afb. 7, Marianna van Tuinen, Het lievelingskind van Gana-de-krokodil
Marianna illustreert veel in kleur, vaak ook in zwart- wit met grijstinten. De afbeeldingen zijn fantasierijk, illusionair. Omdat liet perspectief een ondergeschikte rol speelt doen ze soms naïef aan. Op de Contactdag dit jaar waren enkele originele werken te zien, van behoorlijk formaat.
Bij dit artikel beperken we ons tot plaatsing van knipsels uit het boek: ‘Koeloe Schildpad’. Die zijn contrastrijk en gemakkelijker te reproduceren. Het sterke van deze afbeeldingen is juist dat niets door een kleur is beïnvloed of eraan toegevoegd, het plaatje zélf moet het doen. Als je haar boeken achter elkaar doorbladert is de totale variatie in al haar illustraties veel groter dan uit dit artikel blijkt.
afb. 8, Marianna van Tuinen, De list van Koi-de-aap
In ‘Koeloe Schildpad’ staan dertig verhalen, afkomstig uit Kameroen. Het zijn verhalen die van ouder op kind werden doorverteld en nu zijn opgetekend door Yvonne Djah Bélinga. Ieder verhaal vertelt hoe volgens de traditie de wereld in elkaar zit: Hoe komt de haas aan zijn lange oren en korte poten? Waarom verstopt de schildpad zich in zijn schild? Waarom is Bwem-de-Leeuw de koning van het woud? En wat betekenen deze verhalen voor de mensen? Verhalen voor kinderen van 8 jaar en ouder, waarbij Marianna de aansprekende knipsels maakte.
afb. 8, Marianna van Tuinen, Mvep-de-egel en het pindaveld
“Ik heb heel veel plaatjes geslapen”, zei Yannick van zes eens, toen hij wakker werd. Het maakt niet uit of de illustraties van Marianna dromen zijn, zij ziet die plaatjes tóch wel?
Ik neem de kleinkinderen mee en ga wandelen, door de boeken van Marianna van Tuinen. Voorlezen wordt schatgraven!
Magda Helms
afb. 9, arianna van Tuinen, Abena, de geitendief
Koeloe Schildpad (1994) – Yvonne Djah Bélinga, uitg. La Rivière & Voorhoeve, ISBN 90-38406517
In de Maneschijn (1993)- diverse schrijvers en illustrators, Verzamelbundel voor baby’s en peuters, uitg. Van Holkema & Warendorf, met illustraties van de vier seizoenen door Marianna van Tuinen, ISBN 90- 26902336, prijs fl 39,90
Grutte Giele & Lytse Loer (Friese taal), Riemkje Pitstra, 1995, uitg. Afúk, ISBN 90-62735096, Fries Kinderboekenweekgeschenk 1995, fl 16,50
Gele Gijs & Lange Loeres, Riemkje Pitstra, uitg. Van H.& W., ISBN 90-26987986, fl 19,90
afb. 10, Marianna van Tuinen, Waarom Kabat-het-schaap bij de mensen woont.
De Kleine Giraf, (1993), tekst en illustraties Marianna van Tuinen, uitg. La R.& V., ISBN 90- 38405138, fl 27,50
Zo gewoon (1992), Els van Delden, uitg. La R.& V., ISBN 90-38403593, fl 22,-
Het Kleurenfeest (1998), Emma Havander, Middernacht Pers, ISBN 90-72259475.
De overige door haar geïllustreerde (en soms ook geschreven) boeken zijn uitverkocht.
Illustraties uit ‘Koeloe Schildpad’