De portretten van Nicolaas Verkolje (2), KoertenKoerier 19

Nicolaas Verkolje maakte in opdracht van Adriaan Blok een grote serie portretten die worden vermeld in de Testas catalogus en dus hebben behoord tot het Stamboek van Joanna Koerten. Het zijn portretten van personen die een bezoek aan het kabinet van Koerten hebben gebracht en/of een lofdicht op de kunstenares en haar werk hebben gewijd.
Deze grote opdracht sluit uitstekend aan bij de uitbreiding van Koertens boekenbezit na 1715 met boekwerken van dichters, schrijvers en embleemboeken. Opvallend in de reeks portretten is de afkomst van vele, vorstelijke en adelijke personen uit Duitse gebieden.
Deze portretten zijn in de Testascatalogus te vinden in Konst-Boek, Letter A.

Het begint bij nummer 11 met Jan Six, gevolgd door Keizer Leopold (nr.12) Cosimo III (nr.13), Lodewijk XIV (nr. 14) en Willem III (Koning William) (nr.15).
Daarna volgen Johan Willem Keurvorst van de Palts (nr. 18) en zijn vrouw Anna Maria de’ Medici (nr.16). Zij bezochten niet alleen Koerten en de penningkabinetten van Jacob de Wilde (1693) en Nicolaes Chevalier (1695), maar ook Elisabet Rijberg waarvan in 1698 wordt vermeld dat zijn door hem werd vereerd met een schenking van zilverwerk. Of hier tegenover de verwerving van een knipsel van Rijberg heeft gestaan is aannemelijk.
Anna Maria was de dochter van Cosimo III, wellicht is haar bezoek aanleiding voor het knippen van een portret van haar vader Cosimo door Joanna. Dat zal zeker niet gebeurd zijn in de jaren zestig toen deze groothertog van Toscane Amsterdam tweemaal bezocht.
Na de reeks Duitse bezoekers volgen portretten van bekenden uit Koertens kring van vrienden en bekenden. Beginnend met Petrus Francius (nr.34) en eindigend met het bijzondere zelfportret van Verkolje (nr.47). Het gaat om Francius (2x), Bogaert, L.Bidlo, Lescailje, Ludolf Smit, Bronkhorst, de Haas, Henstenburg, Gadelle en Poot. Diverse van deze figuren zijn in de voorgaande KoertenKoeriers aan de orde geweest, maar dat geldt niet voor Bronkhorst, de Haas en Henstenburg.

Door Henk van Ark.
Dit artikel verscheen eerder in de KoertenKoerier 19, najaar 2022