De 100ste Knip-Pers! Wij zijn intussen zo gewend geraakt aan de leuke naam Knip-Pers voor het blad van onze Vereniging, dat niemand zich meer afvraagt hoe we eigenlijk aan die naam gekomen zijn. Daarvoor moeten we 25 jaar teruggaan in de tijd. In 1983 werd in Arnhem onze Nederlandse Vereniging tot Bevordering van de Papierknipkunst opgericht. Er moest een blad komen en daarmee kwam onmiddellijk de vraag: “Hoe noemen we dat blad?”

Tonny van Andel-Mandersloot was degene die de leuke dubbel-naam Knip-Pers bedacht en dat was natuurlijk een geweldige vondst, waar we tot op de dag van vandaag plezier van hebben!
In het kader van het verschijnen van deze 100ste Knip-Pers leek het ons leuk Tonny van Andel-Mandersloot eens even in het zonnetje te zetten. Eind jaren 70 kwam ze voor het eerst in aanraking met het papierknippen omdat ze bij Maria Stevens-Pfabe een cursus ging volgen.

 

 

Tonny was onmiddellijk dol-enthousiast. Aan die beginperiode bewaart ze heel goede herinneringen: in 1983 was er een tentoonstelling van knipwerk te zien in Düsseldorf en er werd een busreis georganiseerd waaraan diverse knip-enthousiastelingen uit Noord-Holland en uit de omgeving van Arnhem en Driebergen deelnamen, zo ook Tonny van Andel. Leuke foto’s herinneren aan die gezellige trip, onder andere één waarbij de Nederlandse gasten op een trapje zittend bewezen dat ze echt wel knippen konden! Herkent u de knipsters van het eerste uur op deze “jeugdfoto’s’?

Tonny volgde na de middelbare school een huishoudkundige opleiding naaien en ontwerpen. Vooral in het ontwerpen had ze veel plezier. Daarna was ze een aantal jaren werkzaam in de verpleging en trouwde toen met een predikant. Het echtpaar trok eerst naar Durgerdam in Noord-Holland en woonde daar 6 jaar. Vervolgens naar Scharnegoutum in Friesland, ook voor 6 jaar. Daarna werd haar man beroepen naar Utrecht. Samen kregen ze 4 kinderen.

Door het werk van haar man en ook omdat haar jongste dochtertje verstandelijk gehandicapt bleek, vervulde ze met veel energie en voortvarendheid diverse bestuursfuncties en was ze zeer actief in het organiseren van cursussen, onder andere voor veel meisjesverenigingen; daar kon ze veel van haar creativiteit in kwijt.

 

 

 

Ze was bang in een groot gat te gaan vallen wanneer alle kinderen uit huis zouden zijn en wanneer haar bestuurlijke functies overgedragen zouden zijn aan anderen. Uit voorzorg stortte ze zich in allerlei cursussen, zoals boekbinden, timmeren, houtsnijden. Dat was best leuk, maar toen ze eenmaal in aanraking kwam met het papierknippen bij Maria Stevens, vergat ze onmiddellijk alle voorgaande technieken en richtte ze haar energie op het onder de knie krijgen van de knipkunst.

 

Dat is haar uitstekend gelukt, ze heeft zelf heel veel kniplessen gegeven en deed mee aan verschillende tentoonstellingen. Op markten en braderieën was ze ook met haar knipwerk te vinden; jarenlang hingen knipsels van haar bij ‘Gouden Handen’ in ’s-Heerenberg en haar eieren waren te bewonderen op diverse eiertentoonstellingen. Bovendien zag ze kans om met haar grote gedrevenheid anderen te interesseren voor de knipkunst. Tonny van Andel is een vrouw van principes en van rake, vaak humoristische uitspraken.

Zij wilde wel altijd graag haar knipwerk verkopen, maar nooit ten bate van zichzelf, alleen voor goede doelen, want zoals ze zegt: “Geen handel voor Van Andel”. Ook de geestige uitspraak “Knippen voor Kippen” in het kader van ontwikkelingswerk komt voor haar rekening. Door allerlei interkerkelijke activiteiten reisde het echtpaar veel naar het buitenland en op die manier ontmoette Tonny ook verschillende buitenlandse knippers en knipsters. Ze hanteerde de simpele methode om gewoon op te bellen en op die manier het contact tot stand te brengen, zo bezocht ze o.a. Heinz Baier in Zuid-Duitsland en Julia Feiner-Wiederkehr in Zwitserland.

Ze zag trouwens ook kans om op een camping in Duitsland werk van zichzelf te verkopen; de opbrengst was natuurlijk ook voor een goed doel. Mevrouw Kerp had ooit tegen haar gezegd: “Begin een knipkring!” en zo was Tonny de initiatiefneemster van knipkring ‘De Heuvelrug’ (met onder meer Joke Kooi en Liesbeth Veldhuysen), die nu jammer genoeg is opgeheven. Onder haar bezielende leiding werd in 1986 knipkring ‘De Knipoog’ in Driebergen opgericht die gelukkig nog wel bestaat. Tonny zelf is door  gezondheidsproblemen geen lid meer, maar ze heeft al haar ‘Knipoog’-bezigheden met een gerust hart overgelaten aan de eveneens zeer actieve Carien Carton.

Tonny van Andel is zeer bescheiden over haar eigen werk, ze noemt het trouwens zelf consequent sierknipwerk. Ik zag maar één echte ‘Van Andel’ aan de muur in haar gezellige woonkamer in Driebergen, een heel fraai wit knipsel op een oud-blauwe ondergrond, prachtig ingelijst. Wel had ze op mijn verzoek een paar lijstjes met knipsels op tafel gelegd die ik kon bekijken. Maar alle andere lijsten lagen in de berging opgestapeld, die lagen daar echt weggestopt, wat zonde!

 

 

 

Samen zochten we uit wat geschikt zou zijn voor de illustraties bij dit artikel en we togen op weg naar het kopieerapparaat door de lange gangen in het grote huis waar haar woning ‘aanleunt’. Als variant op Tonny’s uitspraak “Geen handel voor Van Andel”, bedacht ik dat hier dus “Aan de wandel met Van Andel” van toepassing was!

 

 

Het kopiëren lukte prima en zo kunnen we nu allemaal nog weer even genieten van het bijzonder aantrekkelijke knipwerk van Tonny van Andel-Mandersloot, de vrouw die heel veel gedaan heeft om het papierknippen onder de aandacht te brengen van velen en die ons Verenigingsblad zo’n geweldig leuke naam gaf.

Ieke Boosman