Regelmatig vertellen bezoekers van ons museum over knipwerk uit eigen bezit of knipsels of boeken die zij vroeger hebben gekend. Het gebeurt ook wel eens dat zij later met het besproken knipwerk bij het museum langskomen om dit te laten zien. Dat deden ook de heer en mevrouw Zadoks, die twee knipsels meebrachten die moeten zijn gemaakt door de 18de eeuwse papierkunstenaar ds. Jan de Bleyker (1707-1883).

Jan de Bleyker, 1778

Het eerste knipsel uit 1778 lijkt een wat grotere en wat meer uitgewerkte versie van het knipsel uit onze verzameling uit 1777.

Jan de Bleyker, 1777

Centraal een fraaie boog op kolommen met Rococodecoraties en een medaillon met tekst. Aan beide zijden daarvan geen hek met voluten en spijlen, maar kleinere poorten met een uitgesproken Lodewijk XV stijlopbouw. Achter deze schijnarchitectuur tuinen met daarin een theekoepelachtig bouwsel. En daar weer achter een vergezicht op een stad met molens, huizen en kerken. In de bovenzijde van het knipsel aan beide kanten drie medaillons met Bijbelse voorstellingen, aan el kaar verbonden door guirlandes, engeltjes, boomtakken en druiventrossen. Uit de tekst in het medaillon onder de centrale boog blijkt dat het knipsel is gemaakt ter gelegenheid van een 25-jarig huwelijk. Die tekst luidt: “tot op dees Dag een Reekx van Vijfentwintig jaaren. wij leevden God zy Lov in Vreede na ons Paaren”. Datum: “8 April 1778”. Het is een variatie op de tekst in het knipsel Huurkamp van der Vinne/Van der Schaft (Frans Halsmuseum), die volgens E. Huizenga-Onnekes (“De Speelwagen”, jrg.8, nr.10) is:
“Wij leevde God zij Lof na ons Paaren
tot op dees Dag een reeks van 25 Jaaren”.
Begrijpen we de, niet geheel leesbare, tekst aan de onderzijde van het knipsel goed dan moet dit werk een geschenk zijn van ene Hyke Drinks (Drints) voor het 25-jarig huwelijksfeest van de heer G.Smit en juffr. Ch. Meyer.

Jan de Bleyker

Het tweede meegebrachte knipsel was kleiner van formaat en duidelijk eerder gemaakt. In opzet en uitwerking lijkt dit knipsel te plaatsen tussen het stuk “Amor vincit Omnia” uit 1748 (Westfries Museum)

Jan de Bleyker, Amor Vincit Omnia, 1748

en het knipsel dat is afgebeeld in het boekje “Leer knippende Zien” van I.G. Kerp-Schlesinger (2e dr. 1977, afb. 43).

Jan de Bleyker, 1762

Dat knipsel is gemaakt in 1762. Met één centraal medaillon en 4 randmedaillons met Bijbelse scènes lijkt het Zadoks knipsel een wat eenvoudiger uitvoering van het werk uit 1762. Hoewel beide knipsels niet de goede staat hebben van ons knipwerk uit 1777 zijn ze toch prima bewaard gebleven en vormen ze natuurlijk een welkome aanvulling op het al bekende werk van papierknipper De Bleyker uit Alkmaar.

Door Henk van Ark.
Dit artikel verscheen eerder in de Nieuwsbrief 2000-1, een uitgave van Stichting W.Tj. Lever.