Johan M. Bennik

Op de Handwerkdag in Hoorn vorig jaar kregen wij van mevrouw M. Nijholt-Smit fotokopieën van twee kaarten met geknipte kerstvoorstellingen. Ze waren gemaakt door de ons onbekende knipper J. M. Bennik uit Rotterdam-Schiebroek. Eind vorig jaar probeerden we wat meer te weten te komen over de maker van dit knipwerk. Diverse telefoontjes en het schrijven van enige brieven leverden in eerste instantie geen resultaten op, een oproep in een huis-aan-huisblad had meer succes.

We kwamen in contact met een dochter van Johan Marie Bennik (1896-1981). Zij kon ons vertellen over het leven van haar vader en had gelukkig ook nog knipsels van hem in bezit. Johan Bennik knipte al voor de oorlog (eerst in Warmond, later in Rotterdam) religieuze voorstellingen uit papier. Een aantal van die knipsels is door een uitgeverij in kaartvorm uitgebracht. Vanaf 1937 had de heer Bennik een winkel aan de Adrianalaan in de Rotterdamse wijk Schiebroek. Aanvankelijk was dit een boekhandel en leesbibliotheek, later werden er sigaren en sigaretten verkocht. Johan Bennik is een bijzonder kunstzinnig mens geweest. Hij tekende en schilderde, schreef verschillende toneelstukken, bouwde een poppenkast en maakte etsen en hout snijwerk. Hij concentreerde zich niet op één creatief terrein maar pakte, steeds na elkaar, telkens weer wat anders aan. Het kunstige papierknippen pakte hij in het midden van de jaren zeventig weer op, hij vervaardigde in enkele jaren vele voorstellingen, vaak met een humoristische inhoud.

Zo blijkt steeds weer dat een laatste woord over de geschiedenis van de Rotterdamse papierknipkunst nog niet is geschreven. Johan Bennik behoort met Klaas Bakema, Wybrand Schaap, Bram Bosch en Theo van Eck tot de knipkunstenaars die in de eerste helft van deze eeuw in de stad werkzaam zijn geweest. En er zullen in de toekomst ongetwijfeld meer namen (en de daarbij horende verhalen) opduiken.

Door Henk van Ark.
Dit artikel verscheen eerder in Nieuwsbrief 1992-1 van Stichting W.Tj. Lever.