In oktober 1992 zond Stichting W.Tj. Lever donateurs van onze stichting een oproep: help ons door middel van een kleine of grotere bijdrage de aankoop van een prachtig schimmenspel voor de stichtings/museumcollectie mogelijk te maken. Die oproep heeft gelukkig resultaat gehad, door onze donateurs is bijna 25% van het aankoopbedrag bij elkaar gebracht. Een geweldig resultaat, waarvoor wij iedere gever zeer erkentelijk zijn. Giften van museumbezoekers (de “museumpot”) en een subsidie van de G.Ph. Verhagen Stichting zorgden er voor dat we in november definitief konden besluiten tot aankoop van het schitterende schaduwspel over te gaan.

Frans ter Gast (1880-1970) behoort tot diegenen in Europa, zo schrijft Hetty Paërl in haar boek “Schimmenspel en het spelen met schaduwen” (1979), die de meeste beweegbare schimfiguren gemaakt hebben -hij vervaardigde er duizenden. Hij voelde zich, naar eigen zeggen, meer aan getrokken tot het maken dan tot het vertonen. De meeste van zijn figuren bestaan uit vele beweegbare delen, geraffineerd van constructie, vol scharnieren en touwtjes. Twee van die spelen, “Sage en Feit in Oorlogstijd” en “Appeltjes van Oranje” zijn kort na de oorlog ook in boekvorm verschenen.

Frans ter Gast, uit “Appeltjes van Oranje”

Het spel “Janus en Joris in Liliput”, dat wij konden verwerven, is een uitstekend voorbeeld van zo’n geraffineerd schimmenspel: schitterend gesneden figuren die op allerlei mogelijke manieren kunnen bewegen. Het spel is compleet, tekst en muziek zijn aanwezig, en het is ondergebracht in een door de schimmenspeler zelf gemaakte opbergkist. Vele schimfiguren zijn zwart, maar Ter Gast heeft er diverse op zijn welbekende wijze voorzien van kleurig halftransparant papier, wat bij vertoning ervan een fraai effect moet geven.
Dit schimmenspel van Frans ter Gast is een prima uitbreiding van het onderdeel witte en zwarte schimmen van de stichtingsverzameling. Hopelijk kunnen we het in het museum in Schoonhoven eerdaags op een goede manier exposeren, zodat bezoekers verrassend kunnen worden geconfronteerd met dit opvallende werk van Nederlands bekendste schimmenschuiver.

Door Henk van Ark.
Dit artikel verscheen eerder in Nieuwsbrief 1992-4 van Stichting W. Tj. Lever.