Adriaan Blok was een rijke lakenkoopman die op de Nieuwendijk in Amsterdam een winkel had. In 1691 trouwde hij met Joanna Koerten, dochter van een andere lakenhandelaar. Beiden waren doopsgezind. Joanna bedreef allerlei kunsten, maar blonk vooral uit in het kunstige papierknippen waarin zij een geheel eigen stijl ontwikkelde. Ook koos zij voor bijzondere onderwerpen, met name portretten van hoge heren en bekenden uit eigen kring.

Tot nu toe was er maar weinig bekend over Adriaan Blok. Zijn handtekening met kort gedicht is te vinden op een blad in het album amicorum van Nicolaas Chevallier, zijn portret was niet bekend. Hij moet een grote promotor zijn geweest van het knipwerk van Joanna, wat blijkt uit de vele opdrachten die bij verstrekte aan bekende en minder bekende kunstenaars om een portret of tekening voor haar Stamboek te maken, ook na haar overlijden. Zij brachten personen in beeld die door Koerten in papier waren geportretteerd of die een bijdrage hadden geleverd aan de Koertencollectie door middel van een handtekening, gedicht, tekening of schoonschrift.

Kort geleden hadden we de verwachting dat we wat meer te weten zouden komen over Adriaan, maar de podcast bij een tentoonstelling in het Westfries Museum bevatte slechts een verzonnen verhaal over de Amsterdamse koopman. Een gemiste kans en voor een museum naar onze mening zeer onverantwoord.

Maar onlangs deed zich een nieuwe ontwikkeling voor. We vonden in het Stadsarchief van Amsterdam de vermelding van de inventaris van de stichting Adriaan Blok. Behalve bekende informatie over het doorgeven van werk van Koerten in de familie, wat uiteindelijk leidde tot verkoop van kunstwerken en Stamboekbladen, zoals tekeningen. Daarvoor werd voor Pieter Testas een catalogus opgemaakt.

Uit de inventaris blijkt dat Adriaan zich al tijdens zijn leven door middel van uitkeringen arme familieleden ondersteunde, een praktijk die ook na zijn dood in 1726 door middel van legaten werd voortgezet. Het ging daarbij om “behoeftige vrienden uit den bloede” uit zijn eigen familie of die van Joanna, in brede zin. Ook aangetrouwden, broers of zwagers, neven en nichten werden hieronder gerekend. Daarom bleven de executeurs of bewindvoerders na het afwikkelen van legaten na 1750 in functie om de uitkeringen aan de armste familieleden te regelen. Dit is gebeurd tot het overlijden van de laatste rechthebbende in 1976. Na 1780 zijn vrijwel alleen leden van de familie Mijnssen tot bewindvoerder van de “Boedel Blok” benoemd. In 1959 werd de boedel omgevormd tot “Stichting Adriaan Blok”. Die werd in 1979 opgeheven.
Een van de laatste bestuursleden van de stichting liet ons desgevraagd weten dat in de zich in de inventaris geen portret van Adriaan Blok bevindt. We moeten dus verder zoeken.

Door Henk van Ark.
Dit artikel is eerder gepubliceerd in KoertenKoerier 20, najaar 2022.