Maandagmorgen half 10. Ring, ring, de telefoon. “Goedemorgen. U spreekt met Vermeulen. Spreek ik met de papierknipster?”
“Jazeker “.
“Ik zag zaterdag een artikel over u in de krant. Wat leuk! Ik knip zelf ook “. Het wordt een prettig gesprek. Ik ben nieuwsgierig geworden naar het knipwerk van deze meneer en naar de verhalen over kniplessen door Zwitsers, kort na de oorlog. Aan het eind van het gesprek volgt een uitnodiging om bij hem langs te komen, aangezien de heer Vermeulen met z’n 87 jaar niet zo makkelijk meer reist.
Twee weken later verwelkomt Henny Vermeulen mij in zijn huis. Hij attendeert mij op de vele fraaie, door zijn vrouw gemaakte borduurwerkjes, die de hal sieren. Helaas is zij vorig jaar overleden. In de woonkamer is een grote halfhoge kast geheel gevuld met zelf samengestelde reisboeken. Van elke buitenlandse reis maakte deze onderwijzer een prachtig reisverslag. Al lezend en kijkend beland ik in Florence, Assisi, in het Lake District en op diverse plaatsen in Zwitserland. De handgeschreven tekst is verluchtigd met foto’s, plaatjes, tekeningen, kleine schilderstukjes en …. knipsels! Soms letters, soms bloemen, maar ook stadssilhouetten zijn uit kleurig sitspapier geknipt. Het heeft de maker veel zorg en aandacht gekost en veel plezier gegeven!
Na de thee komt het eigenlijke knipboek op tafel. Het is een verzameling van eigen knipwerk, Zwitsers knipwerk van Gertrud Wyss en knipkaarten van diverse andere knipsters. Op een foto staat Frau Wyss samen met haar man gebogen over een met potlood geschetst ontwerp voor een knipsel.
Henny Vermeulen vertelt: “In 1949 volgde ik een cursus papierknippen van een Zwitserse familie. Man, vrouw, zoon Bernhard en dochter Elsbeth trokken toen door Nederland en gaven overal les, zo ook – op verzoek van Hil Bottema – aan de Volkshogesehool in Eerbeek. Paul Wyss, zelf tekenleraar aan liet gymnasium in Bern, gaf een cursus houtsnijden, terwijl Gertrud met cursisten knipte. Prachtige knipwerken maakten ze. Onder lestijd leerden ze ons vele liederen. Om de reiskosten te betalen verkocht men het boek ‘Lueginsland, Ein Bilderbuch mit Scherenschnitten von Bernard Wyss. Mit begleitender Erzählung von Elisabeth Müller’. Op alle 23 rechterbladzijden van dit boek is een knipwerk, liggend A4 formaat, afgedrukt en op het naastliggende linkerblad staat bijpassende tekst. Op de papieren beschermflap om het kaft is ook aan de binnenkant een knipsel te zien, over de totale breedte. De knipsels, traditioneel Zwitsers (opgang naar de alm, leven op de boerderij) zijn gemaakt door de toen 14-jaringe Bernhard!
Onder de medecursisten bevond zich een, in de knipperswereld later zeer bekend geworden, dame: mevrouw I. Kerp. Zij deed enthousiast aan de cursus mee maar had een hekel aan het door de Zwitsers veel gebruikte dubbelknippen. Later kocht ik dit lesboekje van haar hand ‘Leer knippende zien’. Mijn vrouw en ik hielden na de cursus contact met de familie Wyss en in latere jaren hebben we hen ook regelmatig in Zwitserland opgezocht. In de brief van winter 1996 schreef Gertud dat zoon Bernard inmiddels met pensioen is”.
Frau Gertrud Wyss is inmiddels 90 jaar, knipt niet meer maar schrijft naar Eerbeek: “ik bekijk de boeken waarin mijn knipwerk is afgedrukt en geniet van alle mooie herinneringen”.
Bernhard Wyss, Driekoningen, Zwitserland
Het papierknippen is voor Henny Vermeulen z’n leven lang een mogelijkheid tot creatief uiten gebleven. Naast de knipsels voor zijn reisboeken maakt hij ook bloemenknipsels. De afdrukjes daarvan worden, keurig voorzien van enveloppen en stempel, verkocht voor Amnesty International. Henny Vermeulen heeft een zeer warm hart voor organisaties die opkomen voor en hulp bieden aan mensen in moeilijkheden, want zijn grootste wens is: VREDE VOOR ALLEN.
Maruscha Gaasenbeek
Henny Vermeulen, A4-formaat
De bloemenknipsels zijn van Henny Vermeulen, ongeveer 10×15 cm